błędy logiczne

Sofizmaty to fałszywe „dowody”. Pozornie poprawne twierdzenie, ale w istocie zawierające ukryte błędy, najczęściej logiczne. Samo słowo sofizmat oznacza dosłownie wybieg lub wykręt. Popularnym przykładem sofizmatu jest teza: „Wszystkie kobiety źle jeżdżą”.
Stosowanie takich tez powoduje tworzenie błędnych założeń, często nacechowanych emocjonalnie, na podstawie których tworzy się fake newsy i utwierdza stereotypy.

Rodzaje sofizmatów

Jeśli chcesz wiedzieć więcej, zajrzyj tutaj:

Równia pochyła
Wieczorek_argumenty_rowni_pochylej_analiza_z_perspektywy.pdf (us.edu.pl, nowa karta)
argumenty_rowni_pochylej_-_czw_st.pdf (us.edu.pl, nowa karta)
Argument „równi pochyłej”, czyli o następstwach – humanista (humanistycznie.wordpress.com, nowa karta)

Efekt potwierdzenia
Efekt potwierdzenia – Tomasz Bednarz (bednarztomasz.pl, nowa karta)

Efekt potwierdzenia – częsty błąd poznawczy, czyli dlaczego wolimy się oszukiwać? – Crazy Nauka (crazynauka.pl, nowa karta)
Efekt potwierdzenia: dlaczego widzimy tylko to, co chcemy? | (czlowiek.info, nowa karta)
Efekt potwierdzenia, co to jest? Co to znaczy? Definicja efekt potwierdzenia | FXMAG INWESTOR (fxmag.pl, nowa karta)

Efekt status quo
Efekt status quo psychologia. Jak odchylenie od statusu quo wpływa na Twoje decyzje (rafalszrajnert.pl, nowa karta)
Efekt status quo (Portal Skarbiec.biz, nowa karta)
Status Quo Bias: Definition, Examples, Impact (thoughtco.com, nowa karta)
7 Examples of the Status Quo (Simplicable.com, nowa karta)

Chochoł
Sofizmat rozszerzenia (pl.LinkFang.org, nowa karta)
sofizmat rozszerzenia (Mity nauki, nowa karta)
Błąd atrybucji, sofizmat rozszerzenia (atakowanie chochoła) i zasada wielkoduszności – Listy z naszego sadu (listaznaszegosadu.pl, nowa karta)
Sofizmat rozszerzenia : definition of Sofizmat rozszerzenia and synonyms of Sofizmat rozszerzenia (Polish) (sensagent.com, nowa karta))

Fałszywy dylemat
Fałszywy dylemat: musisz wiedzieć, jak go zidentyfikować (pieknoumyslu.com, nowa karta)
Jakie są podstawowe zasady logiki, które każdy powinien znać? | Referenz (juttadolle.com, nowa karta)
Fałszywy dylemat – Kancelaria Finansowa Paweł Skotnicki (kfps.pl, nowa karta)
Fałszywy dylemat (greelane.com, nowa karta)

Heurystyka dostępności
Heurystyka dostępności (availability heuristic) (innelektury.pl, nowa karta)
Heurystyka dostępności – Tomasz Bednarz (bednarztomasz.pl, nowa karta)
10 heurystyk dostępności (lepszyweb.pl, nowa karta)
Heurystyki. Czym są uproszczone metody myślenia? | (Lumine.me, nowa karta)
Prezentacja programu PowerPoint (uwb.edu.pl, nowa karta)
Czym jest heurystyka dostępności? | Pieniądze to nie wszystko | Bankomania (pkobp.pl, nowa karta)

Heurystyka dostępności (kanonpojecpsychologicznych.pl, nowa karta)

Myślenie grupowe
Syndrom grupowego myślenia – Zielona Linia – ZL (zielonagora.gov.pl, nowa karta)
Myślenie grupowe a myślenie indywidualne (szozmd.pl, nowa karta)
„Myślenie grupowe” to wymówka (scanner.com.pl, nowa karta)
Pułapki podejmowania decyzji w grupie (metis.pl, nowa karta)
Podejmowanie decyzji – jak uniknąć syndromu myślenia grupowego – Blog SaldeoSMART (saldeosmart.pl, nowa karta)
Jak walczyć z syndromem myślenia grupowego? – Monika Schwertner (monikaschwertner.com, nowa karta)
Syndrom grupowego myślenia – Encyklopedia Zarządzania (mfiles.pl, nowa karta)

Pytanie tendencyjne
Komunikacja kliniczna (mediq.edu.pl, nowa karta)
Microsoft PowerPoint – SPUJ wyklII 07_08 (sp.uj.edu.pl, nowa karta)
„Pytania są tendencyjne” (limanowa.in, nowa karta)
http://decydent.pl/sztuka-manipulacji-12/ (decydent.pl, nowa karta)
https://businessinsider.com.pl/rozwoj-osobisty/kariera/rozmowa-kwalifikacyjna-o-prace-pytanie-o-kradziez/0nzy1ps (businessinsider.com.pl, nowa karta)

Złudzenie ponadprzeciętności
Złudzenie ponadprzeciętności – co to jest? (Lumine.me, nowa karta)
Efekt Dunninga-Krugera, czyli złudzenie ponadprzeciętności 3 metody jak z nim walczyć) (rafalszrajnert.pl, nowa karta))
Perswazja: Złudzenie ponadprzeciętności – Tomasz Bednarz (bednarztomasz.pl, nowa karta))
Złudzenie ponadprzeciętności, czyli błędne przekonanie o byciu lepszym od innych – Crazy Nauka (crazynauka.pl, nowa karta)
Złudzenie ponadprzeciętności – Maciej Bennewicz (bennewicz.pl, nowa karta)

Backfire effect
https://effectiviology.com/backfire-effect-facts-dont-change-minds/#Examples_of_the_backfire_effect (effectiviology, nowa karta)

Bańka informacyjna
https://swps.pl/sopot/aktualnosci/20671-banki-informacyjne-czym-sa-i-dlaczego-nam-w-nich-tak-komfortowo (swps.pl, nowa karta)
https://infobrokerska.pl/banka-informacyjna/(infobrokerska.pl, nowa karta)

Efekt autorytetu
https://www.crazynauka.pl/efekt-autorytetu-czesty-blad-poznawczy-czyli-dlaczego-ufamy-ludziom-o-wysokim-statusie/ (crazynauka.pl, nowa karta)
https://proksa-bielawa.pl/czym-jest-efekt-autorytetu/ (proksa-bielawa.pl, nowa karta)
https://www.wyjasnie.pl/index.php/2021/12/03/eksperyment-milgrama-i-efekt-autorytetu/ (wyjasnienie.pl, nowa karta)

Atakowanie Kija
Argumentum ad baculum | w logice, definicja | (Artykuł ENCENC, nowa karta)
Appeal to Force/Fear – Argumentum ad Baculum (thoughtco.com, nowa karta))
Argumentum Ad Baculum Examples in Media, Real Life, Politics, News & Ads 2022 (biznewske.com, nowa karta))

Przekleństwo wiedzy
Curse of Knowledge (The Decision Lab, nowa karta)
The Curse of Knowledge: How It Impacts You, and What to Do About It | (UserTesting Blog, nowa karta)

Błędne koło
https://yourlogicalfallacyis.com/pl/bledne-kolo (yourloggicalfallacyis.com, nowa karta)
https://www.salon24.pl/u/poznanie/445053,blad-bledu-kolowego-czyli-nieprawda-ze-prawda-to-nieprawda (salon24, nowa karta)
http://www.edukacja-filozoficzna.uw.edu.pl/index_pliki/ef59/08-wojcik.pdf (PLIK PDF 0,5MB)

Ciężar dowodu
https://yourlogicalfallacyis.com/pl/ciezar-dowodu (yourlogicalfallacyis, nowa karta)

Błędy poznawcze
https://brief.pl/10_bledow_poznawczych_ktorych_warto_sie_wystrzegac/ (brief.pl, nowa karta)
https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/50-bledow-poznawczych-ktorych-nalezy-unikac-tak-twierdzi-elon-musk/80x6xyq (businassinsider, nowa karta)
Błędy poznawcze – czym są i dlaczego tak bardzo wpływają na naszą rzeczywistość? – BRIEF (brief.pl, nowa karta)
Prezentacja programu PowerPoint (PLIK PDF, 0,2MB) – Heurystyki i błędy poznawcze
Błędy poznawcze, heurystyki i racjonalne myślenie. Błędy (rafalszrajnert.pl, nowa karta)
Jakie mózg płata nam figle? O błędach poznawczych (Uniwersytet SWPS, nowa karta)
W pułapce zniekształceń poznawczych, czyli o błędach w myśleniu (twojpsycholog.pl, nowa karta)
Błędy poznawcze, ich siła oraz co z tego w praktyce wynika? – Angelika Chimkowska – Silna marka on-line (chimkowska.com, nowa karta)
50 błędów poznawczych, których należy unikać. Tak twierdzi Elon Musk (businessinsider.com.pl, nowa karta))
Błędy poznawcze – (PORADNIK NEGOCJATORA, nowa karta)
Błędy poznawcze, czyli jak szybko doprowadzić się do szaleństwa. Uwaga, ciężki wpis! (Fabryka dygresji, nowa karta)
Lista błędów poznawczych (heurystyk- Cognitive Bias CODEX) Prawie 300! (rafalszrajnert.pl, nowa karta))
Myślenie i Emocje: zniekształcenia myślenia, heurystyki • Emocje: życie warte przeżycia (emocje.pro, nowa karta)

Sofizmaty
https://bigosmatematyczny.pl/paradoksy-i-sofizmaty/ (bigosmatematyczny.pl, nowa karta)
https://reaperlair.wordpress.com/2012/04/25/sofizmaty-argumentacja-logika-zwyciezania-sporow-czesc-4/ (reaperlair.wordpress.com, nowa karta)
W34: Błędy logiczne, sofizmaty – lista #2382 (pp.org.pl, nowa karta)
W34: Sofizmaty, argumentacja – logika zwyciężania sporów (pp.org.pl, nowa karta)
Sofizmaty, argumentacja – logika zwyciężania sporów [Część 4] | Supreme Mind (wordpress.com, nowa karta)
Argumentum ad misericordiam | chwyt erystyczny (Artykuł ENCENC, nowa karta)
Argumentum ad ignorantiam | chwyt erystyczny (Artykuł ENCENC, nowa karta)
Błędy logiczne – zestaw artykułów. (apologetyka.org, nowa karta)
Ogólna metodologia nauk (wssm.edu.pl, nowa karta)