Sprawdzić, czy informacja pochodzi z wiarygodnego źródła, kiedy została opublikowana oraz kto ją opublikował.
Sprawdź, kto wypowiada się na dany temat (ekspert); gdzie jeszcze można zweryfikować tę informację (książka, inny publicysta będący ekspertem w tej dziedzinie);
Błąd poznawczy – efekt potwierdzenia:
https://czlowiek.info/efekt-potwierdzenia-dlaczego-widzimy-tylko-to-co-chcemy/ (czlowiek.info, nowa karta)
Krok 1 – Przeanalizuj stronę – czy wygląda ona na wiarygodną, czy jest profesjonalnie przygotowana, czy autorzy są znani, czy znane są źródła finansowania strony.
Krok 2 – Zweryfikuj źródła, na które powołuje się autor artykułu, czy w ogóle istnieją, czy autor powołuje się na jakiekolwiek.
Krok 3 – Zweryfikuj w jakim tonie jest napisana informacja, czy jest nacechowana emocjonalnie, czy oddziela fakty od opinii, czy nagłówek nie jest clickbaitem.
Krok 4 – Porównaj informacje w innym wiarygodnym źródle (istotnym mogą być serwisy internetowe gazet, a także publikacje naukowe dostępne na zasadach open access, w bazach artykułów naukowych uniwersytetów).
Krok 5 -Zweryfikuj, jak zostali przedstawieni bohaterowie artykułu, czy nie powiela on stereotypów i nie stosuje uproszczeń.
Bańka informacyjna:
-Pojawia się informacja wzbudzająca emocje.
-Algorytmy odnotowują, co przyciąga Twoją uwagę.
-Algorytm podsuwa podobne treści, a ukrywa odmienne.
-Spędzamy więcej czasu on-line z danymi ludźmi, przekonani, że myślą oni tak jak my (mają dostęp do tych samych algorytmów i danych).
Źródła, jak weryfikować fake newsy:
https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/rozpoznawanie-nieprawdziwych-informacji (gov.pl, nowa karta)
https://www.goethe.de/ins/pl/pl/kul/dos/fnw/21447062.html (goethe.de, nowa karta)
http://refleksje.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2018/07/re_2017_16_12.pdf (plik PDF rozmiar 0,3MB)
Źródła na których się opieraliśmy:
Wróć i sprawdź fakty! (demagog.org.pl, nowa karta)
Jak rozpoznać fake newsy? Jak z nimi walczyć? Oto 9 porad (spidersweb.pl, nowa karta)
Fakenews.pl – Fake News Polska. Plotki, manipulacje, miejskie legendy i zwykłe kłamstwa. Weryfikujemy wszystko. Prawda nigdy nie leży pośrodku. (fakenews.pl, nowa karta)
Fake news – czyli fałszywa „prawda”? – Centrum Informacji Konsumenckiej (uke.gov.pl, nowa karta)
Tips for Avoiding Fake News – Fake News – LibGuides at University of West Florida Libraries (uwf.edu, nowa karta)
How to avoid falling for lies and fake news (BBC Future, nowa karta)
Debunking False Stories Archives (FactCheck.org, nowa karta)
Jak rozpoznać fake-news? 4 Skuteczne wskazówki | Żebywiedzieć.pl (zebywiedziec.pl, nowa karta)
Jak zareagować na fake newsa? (spidersweb.pl, nowa karta)
Jak rozpoznać fake newsy? „Fałszywy i złośliwy charakter przekazu” (CyberDefence24, nowa karta)
Dezinformacja na co dzień. Jak rozpoznać fake news | Nauka niemieckiego z DW (learngerman.dw.com, nowa karta)